Program
Olivije Mesijan
Kvartet za kraj vremena
za klarinet, violinu, violončelo i klavir
I Kristalna liturgija
II Vokaliza, za anđela koji najavljuje kraj vremena
III Propast ptica
IV Međuvreme/Intermeco
V Slava Isusovoj večnosti
VI Igra besa/ples gneva, za sedam truba
VII Zbrka/haos duga, za anđela koji najavljuje kraj vremena
VIII Slava Isusovoj besmrtnosti
O delu
Kvartet za kraj vremena nastao je 1940, za vreme Drugog svetskog rata, dok je kompozitor Olivije Mesijan (Olivier Messiaen) boravio u logoru za ratne zarobljenike pod nemačkom okupacijom, u Gerlicu, Stalag VIII A.
Prve skice za ovo delo pokazao je violinisti Anriju Akokau (Henri Akoka), sa kojim je bio zatočen. Ubrzo su, zahvaljujući dobronamernom stražaru, nabavili papir i olovku, pa je kompozitor napisao čitavo delo u osam stavova.
Inspiraciju je, kao veoma religiozan, našao u Knjizi otkrovenja (Otkr. 10:1–2, 5–7), u rečima: „I vidjeh drugog anđela jaka gdje silazi s neba, koji bješe obučen u oblak, a duga bješe na glavi njegovoj, i lice njegovo bješe kao sunce i noge njegove kao stubovi ognjeni, i imaše u ruci svojoj knjižicu otvorenu, i metnu nogu svoju desnu na more, a lijevu na zemlju. I anđeo kojega vidjeh gdje stoji na moru i na zemlji podiže ruku svoju k nebu i zakle se onijem koji živi na vijek vijeka, koji sazda nebo što je na njemu i more i što je u njemu, da vremena više neće biti“.
Na premijeri 15. januara 1941. godine u logoru, u užasnim uslovima nezagrejanog prostora, svirali su još i violinista Žan le Buler (Jean le Boulaire) i violončelista Etien Paskvije (Étienne Pasquier), a publiku su činili zarobljenici i čuvari logora, njih preko 400. Mesijan je nakon ovog koncerta oslobođen, zahvaljujući intervenciji njegovog profesora i kolege, Marsela Diprea (Marcel Dupre).
Kvartet za kraj vremena 1956. godine snimili su sam kompozitor za klavirom i Etien Paskvije, koji je svirao violončelo na premijeri. Uz njih su bili violinista Žan Paskvije (Jean Pasquier) i klarinetista Andre Vaselije (André Vacellier). Kompozitor je u ovom delu veoma neuobičajenog sastava uspeo da spoji svoju ljubav ka pevu ptica koji je beležio i na osnovu njega kreirao lestvice, i elemente sinestezije – sposobnosti da pojedine akorde vidi kao boje.
Tako je već u prvom stavu autor nastojao da imitira pev kosa i slavuja, a kasnije kroz ono što je zvao plavo-narandžasti akord, da dočara svoje kolorističke vizije. Ono što pleni u ovom delu jeste kompozitorova sposobnost da rasporedi različite kombinacije instrumenata po stavovima, kojima postiže stalni kontrast u raspoloženjima i atmosferi.
Premda je Teodor Adorno, čuveni filozof i sociolog, svojevremeno tvrdio da posle holokausta ne bi trebalo pisati muziku, Kvartet za kraj vremena svedoči o snazi i značaju muzike, čak i u vreme najvećih ljudskih katastrofa.
Aleksandar Tasić
Aleksandar Tasić, klarinetista (Vranje, 1976) je jedan od najprominentnijih klarinetista svoje generacije. Klarinet je diplomirao i magistrirao na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, a usavršavao se kod prof. Rikarda Moralesa (Julliard School of Music, Njujork, SAD), prof. Majkla Kolinsa (Royal Academy-London, Engleska) i prof. Mišel Arinjona (Conservatoire Nacional Superier de Music – Pariz, Francuska). Na takmičenjima učenika i studenata muzike Jugoslavije osvajao je prve nagrade, a prvu nagradu je osvojio i na takmičenju Muzičke omladine Laureati Orfeja, 1998. godine. Univerzitet u Novom Sadu mu je dodelio Izuzetnu nagradu za umetničku delatnost. Kao solista je nastupao sa Festivalskim orkestrom UBS Verbier Festival Orchestra (Švajcarska), Filharmonijom Novosibirska, Simfonijskim orkestrom Akademije umetnosti iz Novog Sada, Umetničkim ansamblom Stanislav Binički Vojske Srbije, Vojvođanskim simfonijskim orkestrom, Crnogorskim simfonijskim orkestrom, sa Beogradskim gudačkim orkestrom Dušan Skovran, Novosadskim kamernim orkestrom, Žebeljan orkestrom, gudačkim orkestrom “Camerata Panonnica”, na koncertima širom Evrope kao i u Rusiji, Crnoj Gori i Srbiji. Nastupao je na značajnim festivalima u Srbiji i inostranstvu, kao što su NOMUS, BEMUS, Međunarodna tribina kompozitora, Les Classiques de Villars (Švajcarska), Verbier Festival & Academy (Švajcarska), Reveries Musicales de Villars (Švajcarska), Y4Y - Bankok (Tajland), Music Festival in Schloss Elmau (Nemačka), Kotor-Art (Crna Gora), A-Tempo (Crna Gora), Ohridsko Leto (Makedonija), Granada Music Festival (Španija), Mostarsko Proljeće (BiH) i Bregenzer Festspiele (Austrija). Od 2000. do 2006. godine Aleksandar Tasić je bio solo klarinetista UBS Verbier Festival Orchestra (Švajcarska), sa kojim je nastupao u svim značajnim koncertnim salama sveta, pod palicom slavnih dirigenata kao što su Džejms Livajn, Zubin Mehta, Kent Nagano, Volfgang Savališ, Valerij Gergijev, Klaudio Vandeli i drugi. Od 2006. godine stalni je solo klarinetista Verbier Festival Chamber Orchestra iz Švajcarske. Snimao je za TV i radio stanice u zemlji i inostranstvu (RTS, BBC, ART TV, Nederland Radio 4). Na Akademiji umetnosti u Novom Sadu je redovni profesor Kamerne muzike, a od 2016. godine je profesor klarineta na FILUM-u u Kragujevcu. Snimio je CD “Ben Ritmato e Deciso” sa gitaristom Zoranom Krajišnikom. Aleksandar Tasić je predstavnik čuvenog proizvođača američke kompanije za izradu klarineta, Royal Global( www.royalglobal.us) i svira na klarinetima model “Firebird”.
Julija Hartig
Julija Hartig, rođena je u Novom Sadu, u porodici muzičara. Prve časove violine pohađala je s pet godina. Studirala je violinu na Akademiji umetnosti u Novom Sadu, u klasi profesora I. Gruberta i E. A. Čugajeve, a usavršavala se sa istaknutim pedagozima kao sto su G. Zislin, M. Jasvili, P. Vernjikov, Z. Gilels, T. Brandis i H. Krebers. Po završetku studija radila je kao asistent na Katedri za violinu na Akademiji umetnosti u Novom Sadu i kao solista i koncert-majstor kamernog orkestra Camerata Academica (sada Kamerata Novi Sad) i Simfonijskog orkestra Akademije umetnosti u Novom Sadu. Od 1994. godine živi u Holandiji, gde je diplomirala na Roterdamskom konzervatorijumu (u klasi I. Gruberta) i konzervatorijumu u Utrehtu (u klasi profesora K. Njataye). Kao solista nastupa sa orkestrima kao što su Radio Kamer Filharmonie (Holandija), Simfonijski orkestar RTS-a, Kamerni orkestar „Dušan Skovran”, Gudači Svetog Đorđa. Julija Hartig nastupa i kao član kamernih ansambala u Holandiji, Belgiji, Nemačkoj, Australiji, Rusiji, Italiji, Brazilu i Srbiji, a snima i za vodeće radio i televizijske stanice. Izdavačke kuće Emergo Classics, Terpsihora i Mascom objavile su kompakt diskove sa njenim snimcima. Godine 2010. Radio-televizija Srbije izdala je četiri kompakt-diska sa kompletnim delima Ljubice Marić, na kojima Julija Hartig svira sva dela pisana za violinu. Od 2002. godine član je dua Hartig-Broekhans sa kojim je osvojila nagradu na Internacionalnom takmičenju za kamernu muziku „Gaetano Zinetti“ (Italija), 2004. godine. Od 2016. godine član je i ansambla ROctet (Gudački oktet holandskog Radio-filharmonijskog orkestra). Julija Hartig je jedan od inicijatora podijuma „Splendor Amsterdam“ koji je dobio Nagradu za kulturni doprinos gradu Amsterdamu 2015. godine. Takođe je i jedan od osnivača kolektiva LUDWIG koji je sa svojim prvim kompakt diskom „Crazy Girl Crazy“ u saradnji sa sopranistkinjom i dirigentom Barbarom Hanigan osvojio Gremi nagradu 2018. godine. Interpretacije Julije Hartig karakteriše bogata izražajnost i temperament, prefinjena tehnika i velika osećajnost za boje. Njen repertoar obuhvata dela od baroknih do savremenih kompozitora. Premijerno je izvela više savremenih kompozicija, od kojih su neke bila njoj i posvećene. Ovog leta koncertima promoviše CD sa delima koja su savremeni kompozitori pisali ekskluzivno za nju. Julija Hartig svira na instrumentu „Jean-Baptiste Vuillaume“ koja čini deo holandskog nacionalnog fonda za instrumente (Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds).
Marko Miletić
Marko Miletić je rođen 1984. godine u Kraljevu. Počinje da svira violončelo sa devet godina u muzičkoj školi “Stevan Mokranjac” u Kraljevu u klasi prof. Aleksandra Jakovljevića, a ubrzo nastavlja u klasi Bože Saramandića kod koga završava i srednju muzičku škoju Dr.Miloje Milojević u Kragujevcu. Osnovne i master sudije zavrsio je na Akademiji umetnosti u Novom Sadu u klasi profesora Imrea Kalmana, gde odmah pocinje da radi kao strucni saradnik i gde je danas vanredni profesor violončela.
2011. dobija najvišu stipendiju za program „Artist diploma of performans” na Kolumbus univerzitetu (SAD) u klasi prof. Wendy Warner, jedne od vodećih čelistkinja svoje generacije. Za vreme boravka u Americi biva primećen kao talentovan pedagog i angažovan kao profesor violončela i kamerne muzike u programu “Priprema za fakultet”. Za vreme školovanja osvojio je više nagrada na festivalima i takmičenjima kao solista i član kamernih ansambala.
Usavršavao se na majstorskim kursevima kod renomiranih solista iz celog sveta, među kojima su: Arto Noras (Finska), Ivan Kucer (Ukrajina), Orfeo Mandoci (Austrija), Dmitrij Ljevin (Berlin), Aleksandar Kobrin (Rusija, SAD), Mark Kope, Mark Kosover (SAD), Fine Arts Quartet...
Nastupao je kao solista sa orkestrima Gudači Svetog Đorđa, Vojvođanskim simfonijskim orkestrom, Orkestrom Akademije umetnosti, Simfonijskim orkestrom italijanske pokrajine Marke, Subotičkim kamernim orkestrom, orkestrom Camerata Academica Novi Sad. Nastupao je sa renomiranim umetnicima kao što su Wendy Warner, Aleksandar Kobrin, Roman Simović, Robert Lakatoš, Mateja Marinković, Sergio Svarc, Ištvan Varga…
Svirao je resitale i nastupao sa kamernim sastavima širom zamlje kao i u inostranstvu (Nemačka, Austrija, Francuska, Italija, Mađarska, Belgija, Slovenija, SAD, Hrvatska, Crna Gora, Bosna i Hercegovina, Norveška, Kina, Poljska) na brojnim festivalima kao sto su Beogradski čelo fest, Nomus, Međunarodna tribina kompozitora, Transevropski festival u Ruanu, Grigov festival u Bergenu, Somus, Piano summer Vranje, Strings Leskovac, Festival gudača Krosno, Festival Lutoslavskog u Lomži, Ravanelijus, Čivitanova Klasika (Italija), Jesenja Sonata (Banjaluka), Amadeus Fest (Hrvatska). Držao je majstorske kurseve u Srbiji, Italiji i SAD-u. 2007. godine je obnovio kamerni orkestar “CAMERATA ACADEMICA Novi Sad”, u kome je solo violončelista i umetnicki rukodilac, i sa kojim beleži brojne nastupe i sarađuje sa umetnicima poput Stefana Milenkovića, Žerara Kosea, Wendy Warner, Ištvana Varge, Romana Simovića, Ksenije Janković, Andreasa Otezamera, Nebojše Živkovića, a 2016. godine je osnovao i Simfonijski orkestar Novi Sad 2021 (veoma značajan u kampanji za titulu Evropska prestonica kulture), i pomogao u reosnivanju i Filharmonije mladih. Godine 2017. osniva Festival NEO koji u letnjim mesecima u Novi Sad dovodi vrhunske umetnike. Od 2013. član je klavirskog tria Valmaro sa violinistom Robertom Lakatošem i pijanistkinjom Valentinom Nenaševom. Od 2015. intenzivno sarađuje sa pijanistom Mihajlom Zurkovićem na koncertima u zemlji i inostranstvu. Sa svojim studentima i kolegama iz Kamerate osnovao je ansambl violončela ČeloNS sa kojim radi kao umetnički rukovodilac.
Angažovan je kao kustos za klasičnu muziku pri Fondaciji Novi Sad 2021 Evropska Prestonica Kulture, te na taj način uređuje veliki deo muzičkog života u Novom Sadu. Ostvario je brojne snimke za radio i televiziju, kao i CD izdanja kamerne i simfonijske muzike.
Šinosuke Inugaj
(Shinnosuke Inugai)
Još od kako je započeo svoje rano muzičko obrazovanje kao četvorogodišnjak u Yamaha školi muzike, jedno je vrlo brzo postalo jasno: Shinnosuke Inugaj, rođen 1982. godine u Hamamatsu, Japanu, poseduje nesvakidašnji talenat. Ovo se potvrđuje kroz njegovo dalje školovanje. Sticanjem svog ogromnog repertoara u različitim stilovima klasične muzike kao i u džezu i pop muzici, njegova zaista retka kombinacija talenata je postala očigledna. Uz to poseduje i izuzetan dar za improvizaciju, koji na njegovim koncertima uživo dovodi do posebnih vrhunaca prilikom vedrih i gotovo komičnih završetaka nastupa.
Inugaj započinje svoje muzičko obrazovanje 2000. godine u „Toho Gakuen“ školi muzike u Tokiju. Kao najbolji učenik svoje generacije nastupa za japanskog cara u Carskoj palati. Napredni kurs studiranja u Evropi, praćen usavršavanjem na Univerzitetu muzike i izvođačkih umetnosti u Frankfurtu u klasi Katerine Vikers koji je od centralnog značanja, dobija svoj vrhunac na koncertnom ispitu uz počasti. Inugai je dobitnik nagrada na mnogobrojnim nacionalnim i međunarodnim takmičenjima uključujući „Tokyo Music Competition“, „Jaen International Piano Competition“, i „Maj LindCompetition“ u Helsinkiju.
Svojom interpretacijom Betovenovog prvog klavirskog koncerta osvaja treću nagradu na Telekom Betoven takmičenju u Bonu kao i prestižnu nagradu publike. Njegov uspeh na ovom takmičenju zavređuje mu nastup na otvaranju festivala „Beethovenfest“ 2014. godine. Pored mnogih klavirskih resitala u Japanu, Evropi i u arapskom svetu, Inugai takođe nastupa kao solista sa renomiranim orkestrima. Takođe, smatran je za veoma uspešnog i pouzdanog partnera u kamernoj muzici. Shinnosuke Inugai održava masterklasove za mlade pijaniste sirom Japana. Posvećen je upoznavanju mladih muzičara sa poreklom klasične muzike i drugih muzičkih stilova.
